فضا چه بویی می دهد؟
دانشمندی که با بوی فضا، عطر می سازد
این با من: از تجربه استشمام بویی شبیه به تمشک گرفته تا جوشکاری و حتی لاک ناخن، این ها بوهایی هستند که فضانوردان از تجربه خود از حضور در فضا نقل کرده اند؛ برخی آنرا خوشایند و برخی دیگر ناخوشایند توصیف می کنند.
به گزارش این با من به نقل از ایسنا، آیا تابحال فکر کرده اید که فضانوردان در مورد بوی فضا چه می گویند؟ از نظر فنی، آنها نمی توانند مستقیماً فضا را بو بکشند، بدین سبب که بینی، حداقل بینی انسان در وضعیت خلاء کار نمی کند و حتی اگر فضانوردان بخواهند فضا را بو بکشند، انجام این کار مستلزم برداشتن کلاه ایمنی است که در آن صورت همه ما می دانیم که اختتام بدی خواهد داشت.
با این حال می توان بطور غیرمستقیم فضا را بو کشید. توصیف های گذشته در مورد بوی جوشکاری یا یک کباب تابستانی که توسط "دونالد پتیت" فضانورد ناسا و "تیم پیک" فضانورد آژانس فضایی اروپا ارائه شده بود، نمونه هایی از آن چیزی است که فضانوردان بعد از پیاده روی فضایی تجربه کرده اند.
اکنون پژوهشگران می توانند با بهره گیری از مواد شیمیایی و عناصر مختلف موجود روی زمین و همین طور جاهای دیگر در کهکشان، در مورد چگونگی بوی اشیا در فضا، فرضیه هایی داشته باشند.
"مارینا بارسنیلا"، پژوهشگر دکترای اخترزیست شناسی در دانشگاه "وست مینستر" و عطرساز مشهور در مصاحبه ای، پروژه ای موسوم به "AromAtom" را توضیح می دهد؛ پروژه ای که تلاش می کند تا رایحه های فضایی را بازسازی کند.
اخترشیمی؛ مولکول هایی که اجرام آسمانی و فضا را تشکیل می دهند
همان اتم هایی که روی زمین مشاهده می نماییم، ستارگان، سیاره ها، دنباله دارها و سحابی ها را نیز می سازند و مطالعه نحوه تعامل اتم ها با یکدیگر در محیط های کاملاً متنوع برای تولید ترکیب های رایج و غیرمعمول به عنوان اخترشیمی شناخته می شود.
مارینا بارسنیلا که در رشته اخترشیمی تحصیل کرده و نزدیک به ۳۰ سال در صنعت عطرسازی کار کرده است، می گوید: در حین تحصیل در رشته اخترشیمی، به عنوان یک عطرساز، همیشه به این فکر می کردم که فضا چه بویی می دهد؟
سفر وی برای ایجاد بوهای فضا در نتیجه همین کنجکاوی شروع شد. وی می گوید: با مطالعه شیمی مریخ، نپتون یا هر سیاره دیگر می خواهم بدانم که آنجا چه بویی دارد.
عطرهایی طبق گزارش های فضانوردان
بارسنیلا می گوید: من از سال ۲۰۱۷ آغاز به انجام این کار کرده ام و واکنش مردم همیشه یکسان بوده و می گویند عجیب است.
وی اعتراف می کند که تا حالا به شکل مستقیم با فضانوردان صحبت نکرده است. با اینحال می گوید که تعدادی از عطرهایی که ساخته برمبنای روایت های گوناگون فضانوردان، همچون عطرهای ماموریت های آپولو و ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) تولید شده اند که بطورمثال درباره ی بوی غبار ماه روی لباس هایشان صحبت کرده اند.
بارسنیلا می گوید: حدودا خیلی از فضانوردان گفته اند که در فضا بوهایی مانند گوشت زغال شده یا لاستیک سوخته یا دود حاصل از جوشکاری را استشمام کرده اند و در حقیقت یکی از عطرهای من برمبنای روایت دونالد پتیت است که گفته بود فضا بوی جوشکاری می داد.
عطری که برمبنای روایت پتیت تولید شده است، "فضا" نامیده می شود. گزارش پتیت مربوط به زمانی است که در ایستگاه فضایی بین المللی برای انجام چندین پیاده روی فضایی وارد فضای قفل هوا شدند. هر بار که پتیت وارد این بخش می شد، همان بوی شیرین جوشکاری را تجربه می کرد.
مشتری بدبو
بارسنیلا مبادرت به ساخت و ارائه چهار رایحه فضایی کرده است و می گوید از نظر تجربی، درک این بوها برای عموم مردم از ساده ترین موارد است.
وی توضیح می دهد: پروژه "AromAtom"در مجموع ۲۴ رایحه دارد. من یک سفر کامل را به وجود آورده ام که از زمین به مرکز کهکشان راه شیری می رود. بدین سبب شما توقف هایی در ماه، مریخ و تمام سیاره های دیگر دارید.
وی ادامه داد: فکر می کنم رایحه مورد علاقه من رایحه بدبوی سیاره مشتری است.
این دانشمند عطرساز اشاره کرد که بوی بد مشتری بدین سبب است که این سیاره دارای لایه های مختلفی است که هر کدام دارای ترکیب شیمیایی خاص خود هستند. وی می گوید: بدین سبب هرچه به عمق مشتری بروید، شیمی و در نتیجه بوها تغییر می کنند. به عبارت دیگر، پیچیده تر و بدبوتر می شوند. اما من تغییراتی را که در شیمی ایجاد می شود و این که چگونه می توانید با استشمام اجزای مختلف این سیاره چیزهای زیادی یاد بگیرید را دوست دارم.
مخلوطی از رایحه تمشک و لاک ناخن
رایحه ای به نام "Sagittarius B۲" برمبنای یک ابر مولکولی در نزدیکی مرکز کهکشان راه شیری تولید شده است. بارسنیلا می گوید: این رایحه، سال ها پیش زمانی که مولکول اتیل فورمات را در این ابر کهکشانی کشف کردیم، تخیل همه را به خود جلب کرد.
بخشی از تفسیر این رایحه از این واقعیت ناشی می شود که تمشک نیز حاوی اتیل فرمات است.
بارسنیلا می گوید: ایده تمشک و فضا تخیل مردم را تحریک می کند، بدین سبب آنرا جشن فضایی می نامم، برای اینکه شما تمشک، الکل و لاک ناخن را در آن دارید که مردم آنها را می پسندند.
علاوه بر این، بیش از دویست مولکول مختلف در Sagittarius B۲ درون کهکشان راه شیری با طیف سنجی با بهره گیری از تلسکوپ های فروسرخ و رادیویی شناسایی شده اند. این نیز به ایجاد این رایحه کمک کرد.
بوی باروت ماه
بارسنیلا تعدادی از عطرهای خودرا "تند یا عجیب" توصیف می کند. با وجود این، یکی دیگر از موارد مورد علاقه وی، عطر ماه، خصوصاً نسخه دودی آنست. این عطر الهام گرفته از توصیف فضانوردی به نام جن سرنان (Gene Cernan) از بوی غبار ماه روی لباس فضایی خود است که آنرا به بوی باروت تشبیه کرد. همین طور برمبنای شیمی ماه است که شامل سیلیکون دی اکسید، منیزیم و تیتانیوم است.
در نهایت، عطر سرخ مریخ، رایحه چهارم است که شامل نُت های گرد و غبار، سولفوریک و کلر است. این عطر برمبنای داده های شیمی و کانی شناسی به دست آمده از سنجش از دور، اندازه گیری های در محل توسط فرودگرهای رباتیک و بررسی شهاب سنگ های مریخی تولید شده است.
کاوش فضا با حس بویایی
مارینا بارسنیلا در این مصاحبه اظهار داشت که تفسیر بوی فضا توسط هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت می باشد. علاوه بر این، وی با ذکر وجود رابطه صمیمی بین حس بویایی و حافظه استدلال می کند که تجربه ها و خاطره های هر کسی نسبت به دریافتی که از یک رایحه دارد، متفاوت می باشد.
هدف پروژه AromAtom با فراتر رفتن از حس بینایی و شنوایی، بیشتر در دسترس قرار دادن علم است.
بارسنیلا می گوید: بطورمثال وقتی به مدرسه می رفتم، تمشک داشتیم، سکه های زنگ زده داشتیم، ظرف غذایی داشتیم که با وجود کلم بروکلی و تخم مرغ آب پزی که داخلش بود، بوی بدی می داد و گاهی هم بوی گوگردی بادام زمینی را استشمام می کردیم.
وی اضافه کرد: همه چیز در مورد ربط دادن شیمی فضا به وسایل و تجربه های روزمره است تا مردم بتوانند خیلی نزدیکتر، این رایحه ها را احساس کنند، بدین سبب آن قدر انتزاعی یا ترسناک نیستند.
تلاش AromAtom برای کنار زدن موانع
بارسنیلا توضیح داد: من تصور می کنم صحبت با یک بچه در مورد یک موضوع (مثلا فضا) می تواند واقعاً پیچیده باشد. بچه ها همیشه عجیب ترین سؤال ها را می پرسند و اگر معلم ها نتوانند به آنها پاسخ دهند، وقتی دانشمندان فضایی را دارید که واقعاً می توانند به این پرسش ها پاسخ دهند، خوب است. خودم همیشه از علوم می ترسیدم. در کودکی از درس علوم متنفر بودم و به این فکر می کردم که وای خدای من، برای فهمیدن این درس خیلی احمق هستم؛ نمی توانم آنرا درک کنم؛ این برای من نیست... حالا می دانم که تنها چیزی که نیاز داشتم یک وسیله نقلیه دیگر برای این سفر بود.
بارسنیلا می گوید واکنش ها به تمرکز بر بو در این عرصه، باور نکردنی بوده است.
این سیاره شناس و عطرساز حرفه ای ابتدا در سال ۲۰۱۷ یک نمایشگاه برگزار کرد و الان به این نقطه رسیده است. وی در مورد کوشش های آینده پروژه AromAtom برای پر کردن شکاف بین علم و عموم مردم هیجان زده است.
منبع: inbaman.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب