3 خاصیت ممتاز سند نظام ملی نوآوری در زمینه آموزش عالی
به گزارش این با من، مشاور معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم با اشاره به کوشش برای تدوین ˮسند نظام ملی نوآوری در زمینه آموزش عالیˮ، اظهار داشت: این سند سه خاصیت ممتاز دارد که عبارتند از ˮ مشارکتی بودنˮ، ˮمساله محور بودنˮ و ˮعملگرایانه بودنˮ. اساسا سال آینده برنامه جدی برای تدوین بخشنامه های اجرائی این سند خواهیم داشت.
به گزارش این با من به نقل از ایسنا، دکتر مصطفی صفدری رنجبر در اجلاس معاونان پارک های علم و فناوری کشور که در جزیره کیش برگزار شد، اظهار داشت: معاونت فناوری و نوآوری از زمانی که آغاز به فعالیت کرده، طیف متنوعی از برنامه های اجرائی را در دستور کار خود قرار داده است. اما در کنار این برنامه های اجرائی و عملیاتی این معاونت کارهایی از نوع سکانداری، ریل گذاری، تنظیم گری و مشارکت در تدوین اسناد بالادستی و راهبردی دارد که سرنوشت حوزه فناوری و نوآوری کشور طی سال های آتی را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.
وی ادامه داد: یکی از اقدامات معاونت فناوری و نوآوری در زمینه راهبردی و ریل گذاری تدوین "آیین نامه پشتیبانی از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین در زمینه علوم، تحقیقات و فناوری" است که بتازگی به تصویب هیات وزیران رسیده و ابلاغ گردیده است که مخاطب خیلی از بندهای این بخشنامه، پارک های علم و فناوری هستند.
صفدری اظهار داشت: کوشش برای تدوین "سند نظام ملی نوآوری در زمینه آموزش عالی" دومین کاری است که در سطح راهبردی در معاونت فناوری و نوآوری در حال انجام می باشد. ماموریتی که از طرف شورای عالی انقلاب فرهنگی به این معاونت ابلاغ گردیده است و در حال انجام می باشد.
وی اشاره کرد: ما در پروسه تدوین این سند، نشست های تخصصی با ۱۰ گروه هدف شامل معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه ها، رؤسای پارک های علم و فناوری، صنایع مادر، فعالان زیست بوم استارت آپی، اندیشکده ها و دیگر بازیگران را برگزار و نقطه نظرات آنها را برای تدوین این سند دریافت کرده ایم. امیدواریم چارچوب های اصلی این سند تا آخر سال مشخص شود و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد.
صفدری افزود: اساسا سال آینده برنامه جدی برای تدوین بخشنامه های اجرائی این سند خواهیم داشت. این سند سه خاصیت ممتاز دارد که عبارتند از: " مشارکتی بودن"، "مساله محور بودن" و "عملگرایانه بودن".
وی تصریح کرد: تدوین احکام پیشنهادی پژوهش، فناوری و نوآوری در برنامه هفتم توسعه نیز یکی دیگر از کارهایی است که در این معاونت در سطوح راهبردی به انجام می رسد. این برنامه نیز با مشارکت ذینفعان مختلف انجام شده و به زودی احکام پیشنهادی به مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی ارائه می شود.
ایشان سپس به ریشه های تاریخی مفهوم نظام ملی نوآوری اشاره نمود و اظهار داشت: بعد از جنگ جهانی دوم، این مدل در دنیا حاکم بود که ما می توانیم فقط با اتکا به "فشار فناوری"، به نوآوری برسیم. یعنی یک ایده توسط مبتکر و مخترع ابداع و تبدیل به نوآوری می شود. به مرور زمان عده ای اظهار داشتند که شما در این مدل عامل جدی یعنی "کشش بازار" را نادیده گرفته اید. به قول شومپیتر، "شما اگر بهترین صابون را تولید کنید اما مردم را تشویق و تشویق به پاکیزگی نکنید، موفق نخواهید شد". بنا بر این امروز در کشور ما خیلی از شرکت های دانش بنیان، بازار پایدار و مانا و تضیمن شده ای ندارند.
وی اظهار داشت: در گذر زمان عده ای اظهار داشتند فشار فناوری و کشش بازار هر دو در کنار هم داستان نوآوری را به جلو می برند. در ادامه مدل دیگری نیز مطرح و عنوان شد که در یک سازمان نوآوری فقط خروجی واحد تحقیق و توسعه نیست و سایر واحدهای سازمانی در امر نوآوری سهیم هستند. بعدها نگاه ها فراتر از سازمان و بنگاه رفت و بعضی ها اظهار داشتند شما چطور می توانید نقش تامین کننده ها، مشتری ها و کاربران را در نوآوری نادیده بگیرید. به عبارتی، درک درست از نوآوری مستلزم توجه به نوآوری در کل زنجیره ارزش صنعت است.
صفدری اشاره کرد: بعدها در مدل سیستمی نوآوری عنوان شد که ما نمی توانیم تنها محدود به زنجیره ارزش صنعت باشیم. ما چطور می توانیم نقش نهادهای تامین مالی، نهادهای استانداردگذار و قانونگذار را در نظام نوآوری نادیده بگیریم.
مشاور معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم اظهار داشت: امروز عمده مسائل شرکت ها، واحدهای فناور و نوآور ما اصلا مربوط به حوزه فنی و فناورانه نیست. اتفاقا ما نشان داده ایم از پس پیچیدگی های فنی به خوبی بر می آییم. عمده مسائل ما مربوط به "پیچیدگی های اجتماعی" است. بطورمثال ما نمی توانیم بسیاری از سازمان های کشور را متقاعد نماییم که نگاه نوآورانه و دانش بنیان داشته باشند و مسیر را برای نوآوری هموار کنند.
وی عنوان کرد: در نگاه سیستمی، مجموعه ای از نقش آفرینان بنگاهی و غیر بنگاهی، بخش دولتی و غیردولتی، تحت نهادهای رسمی و غیررسمی فعالیت می نمایند. به عنوان مثال قانون پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان و قانون جهش تولید دانش بنیان نهادهای رسمی هستند که حالا از شرکتها و فعالان نظام نوآوری حمایت می کنند. در کنار این نهادها، نهادهای غیررسمی هستند که با ریل گذاری موانع را برطرف کرده و فرهنگ نوآوری را ترویج می دهند که مثال بارز آن فرمان سال است.
صفدری اظهار داشت: در نظام نوآوری، نگاهی ساختاری شامل تحلیل بازیگران و روابط بین داریم. یعنی من باید بتوانم تمام بازیگران نظام نوآوری را در ماتریس و در سطر و ستون قرار دهم و بگویم آیا بازیگران آن با یکدیگر تعامل دارند یا خیر. آیا تعامل درستی بین آنها حاکم است یا خیر.
وی ادامه داد: در نظام نوآوری مجموعه ای از کارکردها را نیز داریم. در این نظام بازیگران نقش های مختلفی را بازی می کنند. تعدادی از بازیگران در زنجیره ارزش صنعت فعال می باشند، اما نباید نقش سایر بازیگران این نظام را نیز نادیده بگیریم. یکسری بازیگران این مجموعه کارشان سیاست گذاری و هماهنگی، نظارت و ارزیابی است. سری دیگر کارشان تحقیق و توسعه است. برای مثال، ما نمی توانیم در مورد نوآوری در کشور صحبت نماییم، در صورتیکه تحقیق و توسعه بنیادی را تعطیل کرده باشیم.
صفدری اظهار داشت: هر کشور پیشتاز در زمینه نوآوری مانند کره جنوبی در زمینه تحقیقات بنیادین موفق عمل کرده است. به عنوان مثال، بودجه بنیاد ملی پژوهش کره جنوبی ۹ هزار برابر بودجه صندوق پشتیبانی از پژوهشگران و فناوران کشور ماست. پس نباید بگوییم چرا کشور کره نوآور است، برای اینکه به تمام کارکردهای این نظام فکر می کند و نهاد متولی آنرا نیز دارد.
به گفته ی ایشان، نظام نوآوری یک سری ورودی و خروجی دارد. خروجی ها باید به تناسب ورودی ها باشد، یعنی تعداد پژوهشگران و زیرساخت ها مانند پارک های علم و فناوری، مرکز رشد، دانشگاه، لابراتوار و سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و حتی سهم آن از GDP (تولید ناخالص داخلی) مهمست.
به نقل از وزارت علوم، وی اظهار داشت: در نقشه جامع علمی کشور سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی در سال ۱۴۰۴ باید ۴ درصد باشد، اما حالا به سختی توانسته ایم نیم درصد آنرا محقق نماییم، در صورتیکه کشوری مانند کره جنوبی از مرز ۴ درصد هم گذشته است.
صفدری بیان کرد: حالا رتبه ایران در توسعه علم پانزدهم دنیاست. در توسعه فناوری و ثبت پتنت نیز رشد داشته ایم، اما در خلق ثروت از دانش و فناوری وضعیت خوبی نداریم. ما باید کل این زنجیره را در نظر بگیریم.
وی ادامه داد: در شاخص نوآوری جهان ما توانسته ایم از رتبه ۱۲۰ (در سال ۲۰۱۴) به ۶۰ (در سال ۲۰۲۱) برسیم. در خروجی های دانشی و فناورانه و خلاقانه نیز حالا رتبه ۴۶ جهانی (بهتر از میانگین دنیا) را داریم، اما ضعف اصلی ما در فاکتورهای نهادی (مانند قوانین، مقررات و کیفیت فضای کسب و کار) است که رتبه ۱۲۴ را داریم.
مشاور معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم در آخر اظهار داشت: مشکل ما در زمینه فناوری و نوآوری خارج از حوزه فناوری و نوآوری است. آنجا که تمام سازمان ها و کنشگران باید بسیج شوند که نوآوری اتفاق بیفتد. هم اکنون، مقاومت اقتصاد سنتی در مقابل جریان اقتصادی جدید و نوآوری احساس می شود. این مشکل را باید با نگاه سیستمی برطرف نماییم. پارک ها نقش جدی دراین زمینه دارند و می توانند فرهنگ نوآوری را به تک تک سازمان ها و بازیگران در استانها تزریق کنند.
منبع: این با من
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب