ضعف تربیت در آموزش آنلاین دانشجویان

ضعف تربیت در آموزش آنلاین دانشجویان به گزارش این با من رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران، با اشاره به ضعف «تربیت» در آموزش مجازی و آنلاین، اظهار داشت: فضای مجازی، آزمایشگاه مجهزی است که می توان در آن خودرا شکست و باردیگر ساخت و شخصیتهای جدیدی را تجربه نمود. این هویتهای چندگانه، گم نام و غالباً غیرواقعی، زمینه تعهدات اخلاقی و تربیتی را در کاربران تضعیف و الزامات پایبندی به این تعهدات را کمرنگ تر می کند. لاجرم، فضای مجازی بستر تربیت اخلاقی در کاربران همچون کاربران دانشگاهی را تضعیف می کند.


دکتر فریبرز درتاج در گفت و گو با ایسنا، درباره دشواری های آموزش آنلاین برای دانشگاهیان، اظهار نمود: اولین مسئله، ضعف «تربیت» است. در حقیقت گسترده بودن فضای مجازی و شبکه اینترنت، تعهدهای موضعی را بی معنا کرده است. در فضای مجازی می توان بدون تعلقات یا مسؤلیت های قبلی وارد شد و وقتی خارج می شویم، هر چقدر تعلق و مسئولیت برای خود به وجود آورده ایم، همان جا رها نماییم و برویم.
این عضو شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، با اعلان اینکه در فضای اینترنت تعهدها در بهترین حالت به شکل تعهدهای مجازی می باشند، افزود: بعلاوه، فضای مجازی فاقد حضور هویت جسمانی استاد و دانشجو در مقابل یکدیگر است و این فقدان، سبب شکننده شدن ارتباطات مجازی و در نتیجه کاهش الگوگیری اخلاقی دانشجویان از استاد می شود. فضای مجازی هیچ گاه نمی تواند پیوندهای محکم انسانی را میان افراد برقرار سازد. در محیط مجازی، به سبب فقدان ارتباط و الگوگیری دانشجو از استاد و دیگران، زمینه تربیت و رشد همه جانبه شخصیت فراهم نیست.
این هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی این را هم اظهار داشت که در فضای حقیقی شاگرد وقتی به مرحله استادی می رسد؛ واکنش های روزمره استاد را ببیند و از سبک اخلاقی و رفتاری او الگوگیری کند، در صورتیکه این فرآیندها در فضای مجازی جایی ندارد.

ضعف "خلاقیت" در آموزش آنلاین و مجازی

وی افزود: مسئله دیگر، ضعف «خلاقیت» در آموزش است. «خلاقیت» که «به کارگیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر جدید» تعریف می شود، ارتباط مستقیمی با قوه تخیل و توانایی تصویرسازی ذهنی دارد به شکلی که در امتداد یافتن راه های جدید برای انجام دادن بهتر کارها به کار گرفته می شود.
درتاج همین طور اظهار داشت: با وجود اینکه در درسهای دو سویه برخط، تعامل بیشتری میان دانشجو و محتوا انجام می شود، اما احساس خطرپذیری و پذیرش تأیید یا انتقاد در مقابل دیگران، که محرک بروز ایده های خلاقانه است، تا حد زیادی کم می شود. بدین سبب تعامل هم کاهش پیدا می کند. در نتیجه، چنین درسهایی یادگیرنده را به مرحله بالاتری از کاردانی نمی رساند. اظهارات استادان بیان کننده تمرکز آموزشها بر «حفظیات» و عدم توجه به خطرپذیری در یادگیری و به کارگیری توانایی ذهنی در ایجاد ایده های جدید است.
به گفته ی ایشان، یادگیری بوسیله فضای مجازی، در مراحل اولیه شناختی متوقف می شود، به طوریکه یادگیرنده به سبب عدم ارتباط مستقیم با استاد و ضعف محیط آموزش در پرورش خلاقیت، هیچ گاه بمراتب بالاتر یادگیری نظیر تبحر، خبرگی، استادی و خِرَد عملی نمی رسد.

یادگیری طوطی وار در آموزش محازی
درتاج همین طور معتقد می باشد که یادگیری عمیق در کارهایی اتفاق می افتد که مشوق تشکیل تصاویر ذهنی باشد و نه نسخه برداری طوطی وار و تقلید محض؛ بدین سبب دانشجوی مجازی در ضمن انجام کارهای درسی، علاوه بر تعامل با استاد، با سایر دانشجویان و در معنای وسیعتر با فضای گسترده یادگیری در محیط وب، تعامل دارد و وارد پروسه بحث، یادگیری متقابل و جستجوی چاره ها بوسیله درگیر شدن با اندیشه های گسترده خواهد شد. در این حالت است که پروسه یادگیری مدلول دار و یادگیری که زمینه خلاقیت را در افراد فراهم می آورد، شکل می گیرد.

آموزش مجازی روابط میان استاد و دانشجو را "دموکراتیک" کرده است
رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران، با اشاره به شکل گیری "روابط قدرت" در آموزش مجازی، اظهار داشت: آموزش مجازی سبب دموکراتیک تر شدن روابط میان استاد و دانشجو، دانشجو و دانشجو شده اما همچنان روابط استاد و دانشگاه، دانشجو و دانشگاه و نیز روابط میان استادان را در سطح حداقلی نگاه داشته است. بنظر می رسد آموزش مجازی روابط میان استاد و دانشجو را دموکراتیک تر کرده و فاصله قدرت میان آنان را تا حدودی کاهش داده است.
این عضو شورای مرکز سازمان نظام روانشناسی و ماوره کشور، اشاره کرد: استاد مجازی فراتر از یک تسهیل کننده عمل می کند و در خارج ساعات تعیین شده برای ارائه محتوا، و با وجود محدودیت های آموزشی، به سؤالات دانشجویان پاسخ می دهد. رفع نیاز درسی دانشجوی مجازی در مطالعات مختلف بعنوان قسمتی از مسؤولیت استاد تلقی شده است. همین طور ترغیب مستقیم و غیرمستقیم دانشجویان به ایجاد شبکه های یادگیری و نیز ایجاد جو یادگیری همچون وظایف استاد در تسهیل گفت و گو و تداوم حضور اجتماعی- عاطفی است.
این هیئت علمی دانشگاه همین طور درباره سایر مشکلات آموزش آنلاین برای دانشگاهیان اظهار داشت که خیلی از دانشگاه ها زیرساخت های فناوری یا منابع لازم را برای اجرای سریع و یکپارچه یادگیری آنلاین نداشتند. خیلی از اعضای هیئت علمی آموزش دیدند که از سیستم عامل های یادگیری آنلاین بعنوان یک جایگزین برای آموزش حضوری استفاده کنند، اما تعدادی از اعضای هیئت علمی که اهل فن نبودند قادر به کنار آمدن با این حالت نشدند و همین مورد بر کیفیت تدریس آنها تأثیر منفی داشت و تعدادی از دانشجویان نیز در خانه به لپ تاپ و امکانات اینترنت دسترسی نداشتند.

محدودیت آموزش آنلاین در دروس آزمایشگاهی
وی کارساز نبودن کلاس های آنلاین در نمام موضوعات و دروس را نیز از سایر لطمه های این نوع آموزش دانست و تصریح کرد: آیا میتوان دوره های عملی و آزمایشگاهی، موسیقی و هنر را به طور آنلاین آموزش داد؟ چه اتفاقی برای دانشجویانی خواهد افتاد که دروس آنها بصورت آنلاین قابل تدریس نیست؟ کیفیت آموزش آنلاین مسئله مهمی است که در این دوران چالش برانگیز بود.
درتاج اشاره کرد: گذار از آموزش حضوری به ارائه آنلاین تأثیر جدی بر سیستم ارزیابی و ارزشیابی داشت. بااینکه از فناوری برای آموزش و یادگیری قبلاً استفاده شده است اما جنبه ارزیابی معمولاً کمتر توسعه یافته است. دانشجویان و همین طور اساتید در مورد روش اجرای تکالیف مهم، پروژه ها و سایر ارزیابی های مداوم اطمینان نداشتند.

تقلب، عدم مطالعه دروس و اتکا به خود در آزمون های آنلاین
وی نظارت بر نحوه آزمون دادن و اطمینان از تقلب نکردن دانشجویان در آزمونهای آنلاین را نیز دشوار دانست و اضافه کرد: همین مورد سبب افزایش تقلب در میان دانشجویان و عدم مطالعه دورس و اتکا به دانش خودرا به دنبال داشت که مسلماً پیامدهایِ منفی در دراز مدت نیز به دنبال خواهد داشت. همین طور بررسی دروس آزمایشگاهی، عملی و آزمون های عملکردی بصورت آنلاین امکان پذیر نیست. علاوه بر این، دانشجویانی که دسترسی به اینترنت نداشتند، مسلماً هنگام شرکت در پروسه ارزیابی، از یک ضعف آشکار برخوردار بودند، که بر میانگین معدل (GPA) آنها تأثیر منفی گذاشته است.
این هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: تعدادی از کارشناسان معتقدند که جوانان همیشه به دنبال فعالیت و یادگیری در محیط های مختلف علمی خصوصاً دانشگاه هستند که رویکرد رقابتی را برای آنها همیشه به همراه داشته است، اما با انتشار ویروس کرونا، محدودیت های به وجود آمده و کاهش فعالیت جوانان، بی حوصلگی و بی انگیزگی دانشجویان بالا رفته است. حضور افراد در دانشگاه، کلاس ها، گروه ها و تشکل های دانشجویی منجر به فعالیت و تحرک دانشجویان و در نهایت افزایش انگیزه‌ی آنها می شد و الان حضور بیش ازحد در خانه، سبب تقویت حس ناامیدی و پوچی در دانشجویان شده است.
بگفته درتاج، افزایش اختصاص وقت زیاد به گشت و گذار در فضای مجازی سبب افسردگی دانشجویان شده است. با برجسته شدن تعدادی از مسائل در فضای مجازی، جوانان زندگی تجملاتی افراد خاص را مشاهده و دنبال می کنند و سپس به دنبال مقایسه زندگی خود با آنها برمی آیند.
این عضو شورا مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره با اعلان اینکه در دنیا، کشورهایی مانند ژاپن و امارات تهدید آموزش مجازی را به یک فرصت تبدیل نموده اند، اشاره کرد: فضای آموزش عالی، برخی دانشگاه های برتر دنیا نیز به سمت استفاده از فضای مجازی سوق پیدا کرده و به تبع آن اساتید ما نیز به استفاده از این فضا تمایل پیدا کرده اند در صورتیکه دراین زمینه باتوجه به مشکلات زیرساخت ها مسائلی نیز وجود دارد. اگر به دانشگاهی مانند استنفورد دقت کنیم، می بینیم که ورود به فضای مجازی نیازمند امکانات لازم همچون پهنای باند گسترده، نرم افزارها و اینترنت خوب است و این دانشگاه دراین زمینه موفق بوده؛ در صورتیکه در فضای فعلی دانشگاههای ما، کارایی کلاس به سبب قطع و وصل شدن میکروفون و اینترنت، اثربخشی و کیفیت لازم برخوردار نیست.

استفاده از "خردجمعی" در آزمون آنلاین
وی با اشاره به چالش آزمون آنلاین و ارزیابی های ناکافی در این نوع از آموزش اشاره کرد: آزمون آنلاین خاصیت های خاص خودرا دارند و از قبل باید پیش بینی های لازم برای این آزمون ها صورت گیرد تا بتوان دانش واقعی آزمون دهنده را ارزیابی کرد. هم اکنون امکان این ارزیابی دقیق نیست و ممکنست تعدادی از دانشجویان در این آزمون ها گرفتار خطا شوند، به این صورت که شخص دیگری در آزمون شرکت نماید و یا دانشجویان از خرد جمعی استفاده کنند. باید راهی پیدا کرد که امکان ارزیابی معتبر فراهم گردد.

ضرورت پایش مستمر دانشجویان و اساتید
درتاج نبود ابزار هوشمند، نوسانات سرعت اینترنت و نداشتن اینترنت پرسرعت برای اساتید و دانشجویان را همچون مشکلات زیرساختی آموزش آنلاین در ایران دانست و افزود: از دیگر نکات حائز اهمیت در آموزش مجازی ضرورت پایش مستمر دانشجویان و اساتید است. چونکه ممکنست به سبب عدم حضور فیزیکی این افراد در محیط دانشگاه، عده ای آنطور که باید و شاید به بحث آموزش اهمیت ندهند و تعدادی از دانشجویان گرفتار افت تحصیلی شوند. چونکه در آموزش مجازی به نوعی، امکان پرسش و پاسخ میان استاد و دانشجو وجود ندارد. آموزش نباید به این نحو باشد که دانشجو تنها مطلب را گوش کند و در نهایت برای نمره امتحان دهد. در صورتیکه در سیستم های آفلاین در مقابل این مزیت که دانشجو می تواند چند بار مطلب را گوش کند، این نکته نیز وجود دارد که تبادل نظر و مشارکت فعال دانشجو وجود ندارد.
وی همین طور این را هم اظهار داشت که در سیستم آنلاین هم سرعت اینترنت به نحوی است که بعضاً صدا با تأخیر پخش می شود و کیفیت لازم را ندارد. بدین جهت در وضعیت فعلی بهترین روش این است که ارزیابی مستمر صورت گیرد و در وضعیت مطلوب، هر هفته از دانشجویان امتحان گرفته شود. این شرایط ناخودآگاه دانشجویان را با فضای آموزشی درگیر می کند. حتی این مزیت وجود دارد که در طول ترم با هم همفکری کنند و این امر به آموزش آنها کمک می نماید.

ارتباط تصویری میان دانشجو و استاد باید دوطرفه باشد
این روانشناس افزود: هرچه بتوانیم از ابزارهای بیشتر با بکارگیری حواس بیشتر استفاده نمائیم، می توانیم ارتباط بهتری برقرار و آموزش باکیفیت تری داشته باشیم. حداقل امکان برقراری ارتباط تصویری بین مدرس و تمام دانشجویان باید بصورت تصویری دو طرفه باشد که هم استاد و هم دانشجو با ارتباط چهره به چهره با یکدیگر تعامل داشته باشند، در غیر این صورت دانشجو در کلاس حاضر باشد اما حضور مفیدی نداشته باشد، عملا کاربردی نخواهد داشت. البته استفاده از این روش در آموزش مجازی نیازمند سرعت اینترنت و ظرفیت مناسب سامانه است.
رئیس انجمن روانشناسی ترتبیتی ایران همین طور با اشاره به مزیت های آموزش آنلاین این را هم اظهار داشت که افراد مشتاق تحصیل که امکان حضور به جهت بُعد مکان داشتند، با کمک آموزش مجازی می توانند از این فرصت استفاده کنند. از دیگر مزایای آموزش مجازی می توان به تقویت قابلیت نسبی یادگیری مستقل و مطالعه فردی و استفاده از تنوع تدریس ها و روش های مختلف تدریس اشاره نمود و باتوجه به عدم محدودیت زمانی حضور استاد و دانشجو در آموزش و پژوهش فرصت بیشتری در اختیار دانشجویان و پژوهشگران برای انجام تحقیق وجود دارد.

سامانه آموزش مجازی تنها استاد محور است
درتاج در آخر اظهار داشت: سامانه آموزش مجازی پویا نیست و تنها استاد محور است نه دانشجو محور. افت تحصیلی و مهارتی دانشجویان بواسطه لطمه پذیری تدریس، یادگیری دروس محاسباتی و عملیاتی و لطمه پذیری برنامه های پژوهشی بواسطه محدودیت ارتباط معمول میان دانشجو و استاد راهنما، همین طور کاهش کمی و کیفی پروژه های پژوهش محور از مشکلات آموزش مجازی است.




منبع:

1400/02/14
20:55:47
5.0 / 5
904
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۱ بعلاوه ۳
این با من - انجام پروژه
inbaman.ir - حقوق مادی و معنوی سایت این با من محفوظ است

این با من

انجام پروژه های شما